Çekişmeli boşanma davası, delillerin incelenmesi sona erdikten sonra karara çıkacaktır. Mahkeme tarafından artık delillerin tekemmül ettiği, yeterli inceleme ile artık kanaate vardığını belirterek sözlü tahkikat aşamasına, karar aşamasına geçildiğini belirtecektir. Son duruşmada, hangi kanaatte olduğunu ve davanın kabul ya da ret yönünde karara vardığını açıklayacaktır. Duruşmada verilen karar, kesinleşmeyecektir. Duruşmada açıklanan, verilen karar henüz kesinleşmemiş olup kısa verilen karardır. Verilen kısa karar sonrasında mahkeme neden bu kararı verdiği, kararın hangi delile dayandırıldığı, bu kararın hangi yasal nedene dayalı olduğunu detaylı olarak belirttiği “gerekçeli karar” sunulacaktır. Gerekçeli karar, mahkemenin sunumu sonrasında her iki tarafa da tebliğ edilmelidir. Davacı ya da davalının vekili var ise gerekçeli karar vekile tebliğ edilir. Avukatları yok ise bizzat dosyadaki tarafın adresine tebliğ edilecektir. İşte mahkemenin vermiş olduğu karara itiraz süreci, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren başlayacaktır. Karara yasal süresi içerisinde (gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 14 gün içinde) itiraz edilmez ise verilen karar, kesinleşmiş olacaktır. Mahkemenin kesinleşen kararında boşanma kararı var ise tarafların resmi evliliği sona erecektir. Yoksulluk, iştirak nafakasına ya da maddi-manevi tazminata hükmedilmiş ise kararın kesinleşmesinden itibaren artık borcun vadesi gelmiş hale gelecektir. Dava devam ederken verilen tedbir kararları var ise (tedbir nafakası, aile konutunun tahsisi yönünde karar) kararın kesinleşmesi ile artık tedbir kararları sona erecektir. Kesinleşen kararda boşanma kararı verilmemiş ise resmi nikah sona ermeyecektir. Fakat mahkemenin verdiği karara taraflardan birisi ya da her ikisi itiraz etmişse mahkemenin verdiği karar kesinleşmeyecektir. Verilen karar, askıda kalacak ve karar infaz edilmeyecektir.
Mahkeme, sözlü tahkikat aşamasına geçtikten sonra kararını açıklayacaktır. Kararın açıklanması ile son kanaatini açıklayacak, dosyadan artık elini çektiğini ve nihai olarak ihtilafı çözdüğünü açıklayacaktır. Verilen karar, taraflardan birisini ya da her ikisini memnun etmeme ihtimali yüksektir. Bu nedenle karara itiraz süreci başlayacaktır. Ancak itiraz süreci, duruşmada her iki taraf olup karar yüzlerine okunsa da gerekçeli kararı beklemelidir. Gerekçeli kararın dosya arasına alınması sonrasında, karar taraflara tebliğ edilecektir. Tebliğden itibaren 14 günlük yasal süre başlayacaktır. Bu süre içerisinde karara hangi taraf itiraz edecek ise istinaf mahkemesine, bölge adliye mahkemesine, hitaben itiraz dilekçesini sunacaktır. Karara itiraz edilmeyecek ise gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 14 gün içerisinden itiraz yolu kullanılmaz ise karar kesinleşecektir. Karar, artık infaz edilebilecektir. Boşanma kesinleşmiş, yoksulluk ve iştirak nafakası var ise ödenmesi için vadesi başlamış olacaktır.
Yerel mahkemenin bir üst dereceli mahkemesi, istinaf mahkemesidir. Bölge adliye mahkemeleri, istinaf, yerel mahkemenin vermiş olduğu kararı denetlemektedir. 2016 yılında faaliyete geçmiştir. 2016 öncesinde, istinaf mahkemeleri olmadığında, yerel mahkeme kararına karşı Yargıtaya temyiz yoluna başvurulmakta idi. Yargıtaydaki dosyaların yığılması ve yargılama sürecinin artık daha kısa sürede sonuçlanması adına istinaf mahkemeleri kurulmuştur. Yargıtaydan farkı, istinaf mahkemeleri, yerel mahkeme kararını incelendikten sonra yeniden bir karar verecektir. Toplanmamış bir delili toplayabilecek, nafaka ya da tazminat miktarını yüksek ya da düşük bulmuş ise miktarına yeniden hükmedebilecektir. Kısacası istinaf mahkemesi, yerel mahkemenin vermiş olduğu kararı bozduğunda, yeni bir karar vermek üzere dava dosyasını yerel mahkemeye geri gönderecektir.
Boşanma davaları, ülkemizde oldukça uzun sürmektedir. Çekişmeli boşanma davalarının uzun sürmesi nedeni ile hem hukukçular sistemi eleştirmekte hem de vatandaşlar bu nedenle mağdur olmaktadır. Yerel mahkemede 1-2 sene süren yargılama, sonrasında istinaf aşaması da dahil olmak üzere toplamda en az 4-5 yıl boşanma davaları sürdüğü için evlilik sona ermemektedir. Bu nedenle tarafların sadakat sorumluluğu da devam etmekte, davanın biran evvel neticelenmemesi nedeni ile mağduriyetler artmaktadır. Bu nedenle tarafların mağduriyet yaşamaması adına boşanma kararının verilerek fer’i hususlarda itiraz süreci devam ettirilmesi gerekmektedir. Buna dair Yargıtay Kararları da yayınlanmıştır. Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2020/2374 Esas, 2020/3586 Karar sayılı dosyada vermiş olduğu kararda, boşanma ile boşanmanın fer’ileri hususunda hüküm kurulmuştur. Mahkemenin vermiş olduğu kararda sadece boşanma hükmü istinaf edilmemiş ve boşanmaya sebep olan olaylardaki kusur derecesi, nafaka ile tazminata yönelik istinaf başvurusunda bulunulmuştur. Bu nedenle boşanma kararı kesinleştirilmiştir.
Duruşmada verilen karar sonrasında yasal süre başlamamaktadır. Genellikle itiraz süresi yanlış bilinmektedir. Duruşmada kararın yüze okunması sonrasında süre başlamamaktadır. Duruşmada verilen kararın verildiği günden itibaren 1 ay içerisinde gerekçeli karar yazılmaktadır. Gerekçeli karar, taraflara tebliğ edilir ve tebliğ edildikten itibaren itiraz süresi başlayacaktır. İtiraz süresi, 14 gündür. İstinaf başvurusuna başvuran taraf, bu süre içerisinde “istinaf karar harcı, “istinaf başvuru harcı” ve aynı zamanda da “istinaf avansı” yatırmak zorundadır. Harç ya da masrafın eksik olması halinde mahkeme tarafından eksik yatıran tarafa muhtıra yazılacak ve yatırması için kesin süre verilecektir. Kesin süre içerisinde yatırılmaz ise istinaf başvurusu kabul edilmeyecektir.
İstinaf ve temyiz kavramları aynı değildir. Her ikisi de olağan kanun yoludur; fakat farklı mercilere yapılan başvurudur ve farklı şartlar taşımaktadır. İlk derece mahkemesinin vermiş olduğu karara itiraz yolu, istinaftır. Yerel mahkemenin vermiş olduğu karara doğrudan temyiz, Yargıtay yoluna başvurulamaz. İstinaf mahkemesine yapılan başvuruda dosya, esas ve usulden incelenerek hukuki açıdan eksiklikler tespit edilecektir. Yeni bir yargılama yapılacak ve yeniden karar verecektir. İstinaf mahkemesi tarafından verilen karar sonrası yasal koşullar var ise Yargıtaya temyiz başvurusu yapılabilecektir. Yargıtaya yapılan temyiz yolu, üç dereceli bir inceleme sistemindeki üçüncü kanun yoludur. Temyizde ise kararın hukuka uygun olup olmadığına karar verilecek, onama ya da ret kararı ile sonuçlanacaktır. Temyiz ve istinaf başvurusunda, davada sunulan iddialar dışında yeni iddialar öne sürülemeyecektir. Yerel mahkemeye konu olan vakıalar, konu olan deliller üzerinden inceleme yapılacaktır.
Yerel mahkemenin verilen karara itiraz edilmesi ile karar kesinleşmemiş olacaktır. Boşanmaya bağlı olan fer’i unsur olan tazminat kararı, kesinleşmeden icraya konulamayacaktır. İstinaf mahkemesinden kararın onanması yönünden karar verilir ise artık kesinleşmiş olacak, tazminat ödeme vadesi başlayacaktır.
Boşanma davasında verilecek nafaka türleri; iştirak, yoksulluk ve tedbir nafakası olmak üzere üç çeşittir. Tedbir nafakası, boşanma davası devam ederken çocuğun ya da eşin geçimi ile barınmasına dair alınan önlemlerden birisidir. Boşanma kararı kesinleşene kadar ödenmektedir. Bu nedenle çocuklar ya da eşe yönelik olarak verilen tedbir nafakası, istinaf mahkemesi aşamasında da devam edecektir. Ancak kısmi kesinleşme yapılır ve boşanma kararı kesinleştirilip istinaf mahkemesine gönderilir ise tedbir nafakası sona ermiş olacaktır. İştirak ve yoksulluk nafakası, kararın kesinleşmesi sonrasında ödenmeye başlayacaktır. Ödeme tarihi, kararın kesinleşmesinden itibaren başlayacaktır.
Bölge adliye mahkemesine yapılan istinaf başvurusu, Yargıtayda dosyaların yığılması ve sürecin uzun sürmesi nedeni ile getirilmiştir. 2016’da faaliyete geçen istinaf mahkemeleri, süreci hızlandırmak amaçlı kurulmuştur. İlk yıllarda süreç hızlı bir şekilde ilerlemişse de ne yazık ki günümüzde Yargıtaydaki süreç ile aynı olmuştur. Şu aşamada dosyalar, istinaf aşamasında ortalama 1-,1,5 yıl sürebilmektedir.
Boşanma kararı kesinleşmediği müddetçe her aşamada boşanma isteğinden vazgeçilebilir. İstinaf aşamasında da açılan boşanma dosyasından vazgeçilebilecektir. Feragat beyanı, dosyaya sunulduğu andan itibaren sonuç doğurmaktadır. Feragat beyanı sonrasında “feragat nedeni ile dava hakkında ret” kararı verilecektir.
İSTANBUL BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİNİN İLGİLİ HUKUK DAİRESİNE -Gönderilmek Üzere- İSTANBUL ANADOLU X. AİLE MAHKEMESİNE DOSYA NO : 2021/ Esas KARAR NO : 2023/ Karar
DAVACI : Ad Soyad (TC Kimlik Numarası)
Adres
VEKİLİ : Av. Serpil ÇINAR
Acıbadem Mah. Akasya Kent Kule A1 Blok D: 133 Kat: 24 Üsküdar/İSTANBUL
DAVALI : Ad Soyad (TC Kimlik Numarası) Adres
VEKİLİ : Av. Ad Soyad
KONU : Yerel mahkemenin vermiş olduğu … tarih, … Esas ve Karar sayılı dosya üzerinden verilen karara istinaf incelemesi sonunda yeniden yargılama yapılması talebinin sunumudur.
T.T. : …/…/…
AÇIKLAMALAR : Yerel mahkemenin verdiği karara yönelik istinaf nedenleri sıralanacaktır. Toplanılacak delillerde eksiklik var ise toplanılması talep edilebilir, mahkemenin neden hatalı bir karar verdiğinin gerekçesi detaylandırılmalıdır.
1-) …
2-) …
3-) …
SONUÇ ve İSTEM : Yukarıda açıklanan ve gerekçelendirilen nedenler ışığında; istinaf dilekçesi ile belirtilen gerekçeler ile istinaf başvurusunun kabulü ile, yerel mahkemenin vermiş olduğu kararın kaldırılarak talepler doğrultusunda karar verilmesini vekaleten talep ederim.
Davacı Vekili Av. Serpil ÇINAR
İSTANBUL ANADOLU X. AİLE MAHKEMESİNE DOSYA NO : 2021/ Esas KARAR NO : 2023/ Karar
DAVACI : Ad Soyad (TC Kimlik Numarası)
Adres
VEKİLİ : Av. Serpil ÇINAR
Acıbadem Mah. Akasya Kent Kule A1 Blok D: 133 Kat: 24 Üsküdar/İSTANBUL
DAVALI : Ad Soyad (TC Kimlik Numarası)
Adres
VEKİLİ : Av. Ad Soyad
KONU : Yerel mahkemenin vermiş olduğu gerekçeli karara istinaf başvurusundan feragat edilmesidir.
AÇIKLAMALAR : Yukarıda esas numarası belirtilen dosyada, gerekçeli karar …/…/… tarihinde tebliğ edilmiştir. Tebliğ tarihinden itibaren 14 günlük yasal itiraz süresi içerisinde istinaf yoluna başvurulmayacağı, istinaf başvurusundan feragat edilmektedir.
SONUÇ ve İSTEM : Yukarıda açıklanan ve gerekçelendirilen nedenler ışığında; yerel mahkemenin vermiş olduğu karara yönelik istinaf yolundan feragat edildiğini vekaleten bildiririm.
Davacı Vekili Av. Serpil ÇINAR
İstinafa karşı taraf başvurmuş ise cevap vermesi için tebliğe çıkarılacaktır. İstinaf dilekçesinin tebliğinden itibaren 14 gün içerisinde cevap verilebilmektedir. Aynı zamanda da katılma yolu ile de istinafa başvuruda da bulunabilecektir.
İSTANBUL BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİNİN İLGİLİ HUKUK DAİRESİNE -Gönderilmek Üzere- İSTANBUL ANADOLU X. AİLE MAHKEMESİNE DOSYA NO : 2021/ Esas KARAR NO : 2023/ Karar
DAVACI : Ad Soyad (TC Kimlik Numarası)
Adres
VEKİLİ : Av. Serpil ÇINAR
Acıbadem Mah. Akasya Kent Kule A1 Blok D: 133 Kat: 24 Üsküdar/İSTANBUL
DAVALI : Ad Soyad (TC Kimlik Numarası)
Adres
VEKİLİ : Av. Ad Soyad
KONU : Davalının istinaf başvurusuna cevapların sunulmasıdır.
AÇIKLAMALAR : Yukarıda esas numarası belirtilen dosyada, davalı tarafın istinaf başvuru dilekçesi …/…/… tarihinde tebliğ edilmiştir. Tebliğ tarihinden itibaren 14 günlük yasal itiraz süresi içerisinde istinaf yoluna başvurulmayacağı, istinaf başvurusundan feragat edilmektedir. 1-) Davalı tarafın istinaf başvurusunun neden hatalı olduğu ve istinaf başvurusundaki haksızlığa vurgu yapılmalıdır.
SONUÇ ve İSTEM : Yukarıda açıklanan ve gerekçelendirilen nedenler ışığında; davalı tarafın istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilerek yerel mahkemenin vermiş olduğu kararın hukuka uygun olduğu yönünde karar verilmesini vekaleten talep ederim.
Davacı Vekili Av. Serpil ÇINAR
İSTANBUL BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİNİN ( ). HUKUK DAİRESİNE DOSYA NO : 2021/ Esas KARAR NO : 2023/ Karar
DAVACI : Ad Soyad (TC Kimlik Numarası)
Adres
VEKİLİ : Av. Serpil ÇINAR
Acıbadem Mah. Akasya Kent Kule A1 Blok D: 133 Kat: 24 Üsküdar/İSTANBUL
DAVALI : Ad Soyad (TC Kimlik Numarası) Adres
VEKİLİ : Av. Ad Soyad
KONU : Davalının istinaf başvurusuna cevapların sunulmasıdır.
AÇIKLAMALAR : Yukarıda esas numarası belirtilen dosyada, istinaf formu …/…/… tarihinde düzenlenmiştir. Ancak müvekkilimin rahatsızlığı … olup hastalığı ileri aşamaya kadar nüksetmiştir. Bu süreçte hak ihlali olmaması ve adaletin geç tecelli etmemesi adına istinafın dosya inceleme sıralamasında öne alınması yönünde talebin kabulüne karar verilmesini vekaleten talep ederim.
Davacı Vekili Av. Serpil ÇINAR
Boşanma kararı verildikten sonra kesinleşme sürecini tarafların itiraz sürecine girip girmediğine göre iki yoldan anlatmak gerekmektedir.
Yerel mahkemenin vermiş olduğu boşanma kararı kesinleştiği zaman tarafların resmi nikahı sona ermiş olacaktır. Mahkeme tarafından dosya kapalı hala gelecek ve aynı süreçte tarafların bağlı olduğu ilgili nüfus müdürlüğüne müzekkere yazılacaktır. Nüfus müdürlüğüne yazılan müzekkere sonrasında, tarafların sistemden boşanmış olduğu bilgisi sisteme kaydedilecektir.
Tarafların boşanma kararı kesinleşmesi sonrasında nüfusa boşanma kararı bildirilecektir. Nüfus müdürlüğü tarafından boşanma kararı sisteme kaydedilirken kadının evlilik nedeni ile almış olduğu soyadı kaldırılacaktır. Bekar olarak kaydedilmesi sonrasında, kadının bekarlık soyadı sisteme kaydedilecektir. Fakat mahkeme kararında kadın, eşinin soyadını devam ettirmesi yönündeki talebi kabul edilir ise nüfus, bekar olan kadının evlilikteki soyadını değiştirmeyecektir.
Soy bağının karışmaması adına iddet müddeti bulunmaktadır. Boşanan kadının hamile olma riskine karşılık kararın kesinleşmesinden itibaren 300 günlük bekleme süresi vardır. Ancak hamile olmayan kadın, bekleme süresinin kaldırılarak yeniden evlenmek ister ise iddet müddetinin kaldırılması talebinde bulunarak aile mahkemesinde dava açabilecektir.
Türk Medeni Kanunu’nda boşanma davasının açıldığı tarihten itibaren “boşanma kararı verildiği zaman” mal ayrılığına girmiş olacaklardır. Boşanma davasının açıldığı tarihten itibaren yeni kazanç, edimlerinden bir mal alınır ise diğer eşin herhangi bir hakkı olmayacaktır. Öte yandan boşanma davası açıldıktan sonra evlilik birliği içerisinde edinilen birikimlerden herhangi bir mal, mal ayrılığı döneminde alınır ise diğer eş mal paylaşımı hususunda talepte bulunabilecektir.
Taraflar hakkında boşanma yönünde karar verilmesi halinde “aile konutu” vasfı artık kalmayacaktır. Gayrimenkul kimin üzerine kayıtlı ise o kişi üzerinde kalmaya devam edecektir, artık boşanma sürecine girildiğinden diğer eski eşin rızası olmadan konutun satışını gerçekleştirebilecektir. Mal rejiminin tasfiyesi talepli dava hala devam ediyor, gayrimenkul üzerinde tedbir kararı var ise eski aile konutu sıfatını taşıyan gayrimenkul hakkında satış gerçekleşebilecektir.
Boşanma davasının bitimi ile kadın, bekarlık soyadına dönebilecektir. Ancak müşterek çocuğun soyadı, eski aile soyadı üzerinden devam edebilecektir. Çocuğun soyadının anne soyadı üzerinden devam etmesi için belli şartlar bulunmaktadır. Baba, çocuğu ile ilgilenmez ve çocuğun soyadının değiştirilmesinde menfaat olduğu ispatlanır ise çocuğun soyadı hususunda aile mahkemesinde değiştirilebilecektir.
